Normal şartlarda diş koltuğunda yapılan işlemlerde çocuk hastanın ağzını uzun süre açık tutması ve çürük temizleme için çalışılan aletler hızlı bir şekilde dönerek çalıştığı için işlem güvenliği açısından hareket etmemesini gerektirmektedir. Normal rutin işlemler esnasında çoğunlukla lokal anestezi (iğne enjeksiyonu) uygulaması gerektiği için de işlem sırasında hareketsiz durarak diş hekimine uyum gösterilmesi gerekmektedir. Bununla beraber yapılan tedavinin kalitesinin etkilenmemesi için tükürük veya sıvı teması olmaması da gerekir.
Çocuk diş hekimleri, yapılacak diş tedavi işlemlerini ve kullanılacak her türlü ekipmanı ve malzemeyi hastanın yaş grubuna ve karakterine özel sözlü, görsel ve dokunma duyusunu kullandırarak anlatmayı, göstermeyi ve uygulamayı (anlat-göster-uygula) içeren tekniği rutin olarak uygulamaktadırlar. Ancak küçük yaş grubundaki hastalar, yüksek düzeyde kaygı ve korkusu olan hastalar, acil cerrahi müdahale (travma, düşme, çarpma sonucu diş veye çene kemiği yaralanması olan vakalar) planlaması gereken hastalar, aşırı öğürme refleksi olan hastalar, engelli ve özel bakım gerektiren sistemik hastalıklara sahip olan hastalar bu özel durumları nedeniyle sözlü talimatları ve davranış yönlendirmelerini çoğu zaman dinleyememekte ve uygulayamamaktadır. Hastayla iletişimin kurulamadığı bu tarz durumlarda sedasyon veya genel anesteziye ihtiyaç duyulmaktadır.
Genel anestezi veya sedasyon yapılmadan önce, hasta mutlaka bir anestezi uzmanı ve diş hekimi tarafından birlikte değerlendirilmelidir. Bu değerlendirmede öncelikli amaç işlem öncesi hastanın genel sistemik durumunun değerlendirmesi ve aktif tedavi gerektiren durumların tespit edilerek ağız ve diş tedavisi planlamasının yapılmasıdır. İşlem öncesi genel sistemik durumun değerlendirmesinde hastanın hastalık/medikal öyküsü, fizik muayene bulguları ve laboratuar sonuçları büyük önem taşır.
Sedasyon damar yolundan ilaç vererek, akciğerlerden gaz solutarak veya ikisi birlikte uygulanarak yarı uyku hali oluşturulmasıdır. Hastanın güvenliğini ve iyi olma halinin devamını sağlar, fiziksel rahatsızlık ve ağrı durumunu ortadan kaldırır, kaygısını kontrol edebilmesini sağlar, psikolojik travmayı en aza indirger, hastanın diş tedavisi işlemleriyle ilgili kaygı duymasına neden olan önyargısını azaltarak normal davranış psikolojisine girmesini sağlamaktadır. Sedasyon, çocuk diş hekimliğinde, dünya genelinde ve ülkemizde sıklıkla kullanılan bir tekniktir. Tüm tedavilerin tek veya iki seansta bitirilecek olması, aile ve çocuğun düzeninin daha az etkilenmesi ve daha düşük maliyet gibi avantajları vardır. Üstelik, kullanılan farmakolojik ajana bağlı olarak hastanın yapılan işlemleri hatırlamaması, çocuğun dental korkusunu yenmesini sağladığı gibi daha sonraki seanslarda klinik koşullarda tedaviyi kabulü ile de sonuçlanabilmektedir.
Sedasyon Kimlere Uygulanır?
Diş hekimliğinde, kaygı düzeyi yüksek endişeli hastalarda, engelli bireylerde, tedaviye uyum göstermekte zorluk yaşayan çocuk ve yetişkin hastalarda, bulantı ve öğürme refleksi olan hastalarda sıklıkla uygulanmaktadır.